การถ่ายภาพประเพณีและศิลปวัฒนธรรมไทย ตอนที่ 2

อะไรคือปัจจัยนำไปสู่ความสำเร็จที่แตกต่าง?

       มืออาชีพและมือสมัครเล่นที่จริงจังเท่านั้นที่ขยันออกแรงเพียรหาคำตอบข้อนี้ให้กับตัวเอง คำตอบกว้างๆ พอเป็นแนวทางให้นักถ่ายภาพทั่วไปได้นำไปขบตีหรือจำกัดวงความคิดให้แคบลงตามแนวทางการถ่ายภาพ หรือสไตล์การทำงานของตัวเองคือ

ความหาข้อมูลให้มากที่สุด

       ข้อมูลที่ว่าคือความเกี่ยวพันทั้งหมดต่อประเพณีหรือศิลปวัฒนธรรมที่ตั้งใจไปถ่าย การมีข้อมูลที่รอบด้านและรู้จักหยิบฉวยข้อมูลเหล่านั้นมาใช้ มีส่วนอย่างมากที่จะช่วงป้องกัน “ความผิดผลาด” ที่มักเกิดขึ้นในภาพสนาม ข้อมูลเรื่องพิธีการ รูปแบบการจัดงาน กำหนดการ ทิศทาง ตำแหน่งที่เหมาะสม และแม้กระทั่งความผิดผลากที่เคยเกิดขึ้นในอดีต ข้อมูลเหล่านี้เมื่อนำมาประมวลรวมกันจะช่วยให้นักถ่ายภาพมองเห็นภาพกว้างของพิธีการหรือกิจกรรมที่จะเกิดขึ้นว่ามีลักษณะอย่างไร ทั้งยังสามารถนำข้อมูลมาใช้วางแผนการถ่ายภาพ ในภาพสนามได้เป็นอย่างดี

       นักถ่ายภาพที่ไม่หาข้อมูลหรือไม่มีการวางแผนใดๆ เลย คงไม่ใช่เรื่องผิด-ไม่ผิด เพียงแต่สิ่งที่พวกเขาต้องยอมรับคือ ลักษณะของกิจกรรมหรือพิธีการประเภทนี้ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียวในรอบปี ดังนั้นหากต้องเผชิญกับความผิดผลาดในรูปแบบต่างๆ ทั้งที่คาดเดาสถานะการณ์ได้และที่คาดไม่ถึงก็คือต้องทำใจยอมรับ หรือไม่ก็ต้องแก้ปัญหาเฉพาะหน้าแบบไหลตามน้ำไปเรื่อยๆ จนจบเกม

กำหนดเป้าหมายให้ตัวเอง

       แม้คุณเป็นเพียงนักถ่ายภาพสมัครเล่นที่หวังจะบันทึกภาพเหตุการณ์งานประเพณีหรือกิจกรรมต่างๆ เหล่านั้นไวเพียงเพื่อความสุขส่วนตัวก็ควรจะตั้งเป้าหมายไว้เพราะ “เป้าหมายเปรียบเสมือนเข็มทิศนำทาง” มันทำให้เรารู้ว่าควรจะเดินไปในทิศทางใด และแม้ต้องเจอกับอุปสรรคในภาพสนามแบบที่ไม่ได้คาดคิดจนต้องออกนอกลู่นอกทางบ้าง แต่อย่างน้อยมันก็ช่วยให้เรา “ไม่หลงทิศ” มีโอกาสที่จะกลับมาเดินบนเส้นทางเดิมเพื่อมุ่งเป้าหมายได้อีกครั้ง ไม่ใช่พอหลงกิจกรรมหรือคลาดกับพิธีการใหญ่ก็เลยพาลกดถ่ายอะไรต่อมิอะไรมาไม่รู้มั่วไปหมด กลับมาถึงบ้านเป็นอาทิตย์แล้วยังไล่เรียงเหตุการณ์ไม่ถูกว่าช่วงไหนเป็นช่วงไหน เมื่อถึงเวลานั้น ทุกคนจะได้ยินคำถามจากภายในใจของตัวเองคล้ายๆ กันว่า ถ่ายมาทำไม?

       “เป้าหมายที่ดีอาจไม่ใช้ชัยชนะหรือความสำเร็จเสมอไป บางครั้งประสบการณ์ที่พบเข้าโดยบังเอิญระหว่างทางอาจกลายเป็นความทรงจำที่น่าประทับใจมากกว่า”

เตรียมตัวให้พร้อม

       เมื่อข้อมูลครบถ้วน เป้าหมายชัดเจน สิ่งที่เหลือคงเป็นเรื่องของการเตรียมอุปกรณ์ลงกระเป๋ากล้องและเตรียมใจให้พร้อม อุปกรณ์ที่พร้อมไม่ได้หมายความว่านักถ่ายภาพที่สนใจการถ่ายภาพประเภทนี้จะต้องมีเลนส์ครบทุกช่วงตั้งแต่ซูปเปอไวด์ไปจนถึงซุปเปอร์เทเลโฟโต้ หรือพร้อมสรรพไปด้วยอุปกรณ์เสริมชนิดที่แบกชนไปแทบไม่หวาดไม่ไหว ข้อมูลและเป้าหมายที่ผ่านการสังเคราะห์มาดีแล้วจะเป็นสิ่งที่บอกคุณได้ว่าจะต้องเตรียมอุปกรณ์อะไรไปบ้างสำหรับการถ่ายภาพประเพณีหรืองานสืบสานวัฒนธรรมในครั้งนั้น คงไม่จำเป็นต้องแบกเลนส์เทลโฟโต้ขนาดใหญ่กว่ากระบอกข้าวหลามหนองมนไปถ่ายงานวันไหลพัทยา(เทศการสงกรานต์ จังหวัดชลบุรี) และคงไม่จำเป็นเช่นกันที่จะเหน็บเลนส์มาโครไปเก็บภาพพิธีเผาเทียนเล่นไฟ(ประเพณีลอยกระทง จังหวัดสุโขทัย) นอกเสียจากคุณอย่างได้ภาพพิเศษจากจินตนาการอันเป็นส่วนตัวจริงๆ

       การขนอุปกรณ์ไปเต็มพิกัดไม่ได้บ่งบอกถึงความพร้อมของนักถ่ายภาพเสมอไป เพราะอุปกรณ์ที่เกินความจำเป็นจะกลายเป็นอุปสรรคใหญ่หลวงสำหรับการทำงานในภาพสนามที่ต้องการความคล้องตัวสูง ความพร้อมของอุปกรณ์หมายถึง การครอบคลุมของระยะทางยาวโฟกัสสำหรับมุมภาพในจินตนาการของนักถ่ายภาพ การครอบคลุมของอุปกรณ์สำหรับเทคนิคพิเศษในการบันทึกภาพ การครอบคลุมของอุปกรณ์หากเกิดการชำรุด ขัดข้อง หรือสูญหายของอุปกรณ์ชุดหลัก

       ความพร้อมของใจ อาจเป็นสิ่งที่ไม่ใคร่จำเป็นต้องเตรียมการอะไรมากนัก เพราะเมื่อมาถึงขั้นนี้เชื่อว่านักถ่ายภาพทั้งหลายคงแทบนับวันรอที่จะกระโจนหัวใจออกไปพร้อมๆ กับอุปกรณ์ถ่ายภาพของตัวเองอยู่แล้ว ความพร้องของจิตใจในแง่มุมสำหรับการแนะนำนี้จึงอาจมีเพียงบอกกล่าวให้ “เผื่อใจ” และ “เตรียมใจ” ไว้สำหรับความผิดหวัง ด้วยเพราะการทำงานกลางแจ้งในสภาวะที่ผู้เป็นนักถ่ายภาพไม่สามารถหรือไม่มีสิทธิ์ที่จะควบคุมปัจจัยหรือตัวแปร อันอาจเป็นเหตุของความผิดผลาดได้นั้น อะไรๆ ก็พร้อมที่จะเกิดขึ้นได้ทุกวินาที ไม่ว่าจะเป็นสภาพดินฟ้าอากาศที่แปรปรวน อุบัติเหตุ กำหนดการที่คลาดเคลื่อน การขัดข้องของอุปกรณ์ ตลอดจนสถานการณ์ที่สุดจะคาดเดาต่างๆ อีกมากมาย สิ่งหนึ่งที่จะช่วยบรรเทาความกระวนกระวายใจและอาการสูญเสียความมั่นใจของนักถ่ายภาพได้เป็นอย่างดีคือ “สติ”  สติตั้งรับอยู่ภายในใจที่เตรียมพร้อมมาตั้งแต่แรก อุบัติเหตุหรือความผิดพลาดอาจเป็นสิ่งสุดวิสัยที่จะคาดเดาได้ แต่สติและจิตใจที่เตรียมพร้อมหาหนทางแก้ไขปัญหาอยู่เสมอเป็นสิ่งที่สามารถเตรียมการได้

Credits : ร้าน กระเป๋ากล้อง